„Przed potopem” Roelanta Saverya

Flamandzki malarz Roelant Savery, żyjący na przełomie XVI i XVII wieku, wypracował własny styl, którego motywem przewodnim były krajobrazy. Jedną z cech szczególnych tej grupy prac artysty było przedstawianie egzotycznych roślin i zwierząt w zagęszczeniu nie występującym w naturze. To znaczy, że obrazy te pełne były okazów fauny i flory, zgrupowanych na pierwszym planie tak, jak gdyby – mówiąc współcześnie – pozowały razem do zdjęcia. Wygląd niektórych nie występujących w Europie stworzeń artysta mógł poznać dzięki wizytom w praskiej menażerii, którą odwiedzał jako nadworny malarz cesarzy Rudolfa II Habsburga a potem jego brata, Macieja Habsburga, rezydujących na Zamku Praskim.

Ukazany na zdjęciu tutyłowym obraz olejny na desce dębowej o wymiarach ok. 82 x 137 cm, namalowany przez Saveryego prawdopodobnie w jego utrechckiej pracowni w roku 1620 a zatytułowany – jak przypuszczam już przez późniejszych właścicieli dzieła – „Przed potopem” (niem. Vor der Sintflut [1]), jest przykładem takiego właśnie wyobrażenia powszechnie znanej historii, opisanej w rozdziałach od szóstego do ósmego biblijnej Księgi Rodzaju [2]. Widoczna w centrum obrazu arka Noego została przez artystę wystylizowana na flet [3] (flam. Fluitschip), statek oceaniczny charakterystyczny dla kraju i czasów, w których żył malarz.

Roelant Savery namalował też kilka innych obrazów z motywem zgromadzania się zwierząt w okolicy arki, które wystawione są obecnie w

• Muzeum Sztuk Pięknych w Reims, we Francji [4] (Musée des Beaux-Arts à Reims),
• Galerii Sztuki Toi o Tāmaki w Auckland, w Nowej Zelandii [5] (Auckland Art Gallery Toi o Tāmaki) oraz
• Muzeum Narodowym w Warszawie [6].

Choć szczególnie na polu oddania rzeczywistego wyglądu arki Roelant Savery pozwolił sobie na daleko idącą fantazję, nie uwzględniając kształtu ani proporcji opisanego w Biblii statku, godne podkreślenia jest zainteresowanie, jakim bezsprzecznie darzył historię biblijnego potopu oraz pracę, jaką włożył w powstanie wspomnianych powyżej, cieszących oko dzieł malarskich.

Linki zewnętrzne

1. [↑] Obraz olejny Vor der Sintflut.
2. [↑] Tłumaczenie współczesne: Pismo Święte w Przekładzie Nowego Świata, Rodzaju 6, 7, 8.
3. [↑] Akwaforta Wenzela Hollara Fleuten 1647 przedstawiająca holenderskie flety.
4. [↑] Obraz olejny Noé remerciant Dieu d’avoir sauvé la Création.
5. [↑] Obraz olejny Noah’s Ark.
6. [↑] Obraz olejny Arka Noego.

Materiał ilustracyjny

Fotografia tytułowa wykonana w styczniu 2023 roku w Galerii Obrazów Dawnych Mistrzów (Gemäldegalerie Alte Meister) w Drezdeńskim Zwingerze, opublikowana dzięki uprzejmości działu prasowego Drezdeńskich Państwowych Zbiorów Sztuki (Staatliche Kunstsammlungen Dresden).