Podróże książek po Austrii

Nowe dzieło pisane skupia na sobie pełną uwagę wyczekujących go czytelników, którzy z radością zapoznają się z nim, podziwiają je i przez jakiś czas chętnie i często o nim mówią. Każdego roku świat wita jednak wiele innych takich dzieł. W niedługim czasie zdaje więc ono sobie sprawę, że jest częścią większego księgozbioru. Z upływem lat byłoby mu więc coraz trudniej wyróżnić się spośród innych, ale też niekoniecznie chce ono skupiać na sobie uwagę wszystkich. Unikalne w treści i chronione prawem autorskim cieszy się zainteresowaniem osób, którym jest bliskie.

Szacunek do słowa pisanego

Dzieło literackie „lubi też podróże”. Również w Austrii korzysta ono ze „specjalnej sieci połączeń” w postaci regałów (niem. Bücherregale), budek (niem. Bücherbox, Bücherzelle) i domków (niem. Bücherkabine), gdzie czeka na swoją kolej w towarzystwie innych książek, broszur a nawet płyt CD i DVD.

Część z takich „książkowych terminali” zawiera krótki regulamin, określający zasady korzystania. Wiekszość z tych, do jakich dotarłem lub które odwiedzam od lat regularnie, ogranicza się jednak raczej do samych haseł zachęcających po prostu do niezobowiązującej wymiany publikacji, a nawet wybrania sobie ich, bez obowiązku pozostawienia w zamian innych. W praktyce, którą obserwuję, zarówno okoliczni mieszkańcy, jak i przypadkowi goście, sami chętnie przynoszą własne egzemplarze, aby ktoś inny mógł teraz się z nimi zapoznać. W ukazanym na powyższym zdjęciu punkcie wymiany książek w Buchbergu nad Kampem, w Dolnej Austrii, dostrzegłem nawet krótkie serie wydawnicze, które ktoś troskliwe związał elegancko szarym sznurkiem ozdobym, co jest wyrazem szacunku nie tylko do samego słowa pisanego, ale też miłym gestem w stronę następnego czytelnika.

Odkrywanie „książkowych terminali”

Punkty wymiany publikacji często mają formę adaptacji dawnych budek telefonicznych, czego przykład widać na zdjęciu tytułowym tego artylułu [1]. Inne stanowią część większego obiektu, na przykład zadaszonego miejsca odpoczynku, gdzie można zapoznać się z lokalną tablicą informacyjna lub też po prostu usiąść sobie i odpocząć, przy okazji nalewając do przygotowanej tam miski wodę dla psa.

Inne takie miejsce, jak na przykład obiekt przy przystanku autobusownym w Paasdorfie – gminy katastralnej dolnoaustriackiego miasta Mistelbach, ma wyjątkowy charakter zadaszonej czytelni – w połowie przeszklonej, a w połowie otwartej [2]. Książkowe terminale napotkałem także przykładowo w oddziale pewnego urzędu miejskiego [3], w centrum handlowym [4], przy jednym ze skwerków stolicy [5] oraz w punktach odbioru śmieci (niem. Mistplatz), w postaci budek.

Dzięki Internetowi [6] łatwo jest ustalić lokalizację wielu miejsc wymiany literatury. Niemniej, jak przekonałem się na przykładzie Austrii, nie są one kompletne. Podróżnik ma więc nadal duże szanse odkryć dla siebie jeszcze te niewyszczególnione w wykazach, o ile zjedzie z austrostrady i uda się na wyprawę poprzez miasteczka i wioski.

Skarby literatury

Dzięki „specjalnej sieci połączeń dla podróżujących książek” udało mi się w ciągu ostatnich kilku lat umieścić tam wiele publikacji, na przykład powieści, które co prawda znalazły się kiedyś w mojej biblioteczce, ale dla kogoś innego miałyby z pewnością większą wartość. Sam też nadal odkrywam dla siebie prawdziwe skarby literatury, w postaci książek traktujących ogólnie o historii Austrii, ale też nierzadko skupiających się na jakimś konkrentym regionie (czasem nawet jednej wsi), nakreślających jego obraz od prehistorii aż do czasów współczesnych. Z tak zebranymi materiałami zapoznaję się sukcesywnie, uzupełniając nimi moją bibliografię, niemniej staram się przy tym mieć w pamięci ważną zasadę, że „bez końca tworzy się wiele ksiąg, a nadmierne oddawanie się im wyczerpuje” [7]. Rzeczywiście, nawet leżenie na kanapie i czytanie książek trzeba sobie z pewnością dozować…

Co ciekawe, nie napotkałem jak dotąd żadnych aktów wandalizmu skierowanych przeciwko budkom z książkami. Co więcej, praktycznie wszystkie znane mi obiekty są w dobrym stanie technicznym, czyste i zadbane – z zawartością od jakichś 100 książek w górę. Poza tym nie wydaje mi się, aby umieszczane tam materiały zawierały jakiś elektroniczny system śledzenia ich cyklu życiowego. Jak mogę sobie wyobrazić, wymagałoby to przynajmniej jasnej informacji dla użytkowników i ich świadomej zgody. Poza tym takie oznaczanie przedmiotów byłoby niemałym wyzwaniem techniczno-organizacyjnym.

Możliwość zabierania książek „w podróż”, a potem poświęcania im uwagi w zaciszu domowym, zanim znów wyruszą w swoją drogę, wzbogaca moje pojmowanie świata, sprawia mi intelektualną przyjemność i przyczynia się do powstawania artykułów krajoznawczych, takich jak ten, które – na co mam szczerą nadzieję – są też interesujące i praktyczne dla czytelników.

Przypisy

1. [↑] Link zewnętrzny do strony internetowej gminy handlowej Kobersdorf, gdzie wspomniano o dokonaniu adaptacji budki telefonicznej do celu punktu wymiany książek. Z artykułu prasowego pod tym zewnętrznym linkiem można wysnuć wniosek, iż miało to miejsce latem 2024 roku.
2. [↑] Paasdorf: Link zewnętrzny do widoku w trybie Street View usługi Google Maps.
3. [↑] Oddział Urzędu Miejskiego w Dürnstein – mieście w powiecie Krems-Land kraju związkowego Dolna Austria.
4. [↑] Huma Eleven – centrum handlowe w dzielnicy Wiednia o nazwie Simmering.
5. [↑] Wiedeń: Link zewnętrzny do widoku w trybie Street View usługi Google Maps.
6. [↑] Linki zewnętrzne do Wikipedii, z lokalizacjami wielu miejsc wymiany literatury w Austrii, Niemczech i Szwajcarii.
7. [↑] Link zewnętrzny do werestu biblijnego zacytowanego z Księgi Kaznodziei 12:12b w Przekładzie Nowego Świata.